ekip Yönetim Danışmanlık - Covıd 19 / ÖZEL
TARAFLAR ARASI ÇÖZÜMLER / TAHKİM
Dünyada ve ülkemizde, taraflar arasında yaşanan ve çözümlenemeyen sorunlarda, haklılık/haksızlık belirlenmesinde temel kurum YARGI.
ANCAK, yargıdaki yoğunluk, karar ve kesinleşme aşamasına kadar geçen uzun zamanlar, istenen detaya girilememesi sektörlerdeki güncel ve teknik gelişmelere ayak uyduramaması, vb. nedenlerle, yasalar (HMK, CMK, Milletlerarası Tahkim Kanunu, Arabuluculuk Kanunu, Avukatlık Kanunu özel hüküm, vd.) veya uluslararası sözleşmeler, kurumlar, tarafların sonuca varmasını sağlayan yöntemler geliştirildi. Bunlarda öne çıkanlar: TAHKİM, ARABULUCU, MÜZAKERE/Sulh-Uzlaşma.
"Ekip Yönetim Danışmanlık"; sizi/şirketinizi ve sorunu mercek altına alarak, detaylandırıyor. Haklılık/Haksızlık, Güçlü/Zayıf yan tespitlerimize, sorunun ivedilik gereksinimine göre, çözümde yargısal veya taraflar arası çözüm yöntemleri konusunda sizi bilgilendiriyor, önerilerde bulunuyoruz. Soruna göre uzmanların katılımı gerekebiliyor, birlikte karar veriyoruz.
TAHKİM
Tarafların Yazılı Sözleşme ile detaylı olarak belirleyebilecekleri Tahkim usulü, adeta yerel mahkeme iş ve işlemlerinin Hakemlerce daha hızlı, daha detay, daha uzman isimlerle sürdürülmesi, usul ve kamu düzenine aykırılıklar konusunda kararlarının mahkeme Kararları gibi hüküm doğurduğu bir usuldür.
Bu nedenler, taraflara Hakemlerini belirleme hakkı verildiği için de, sizi temsil edecek ve kararda söz sahibi olacak Hakem’inizin, uzman,, deneyimli, etkin, baskın bir temsilci olması büyük önem taşır. "Ekip Yönetim Danışmanlık", Hakem’inizin belirlenmenizde etkin olacaktır.
Tahkim, “ANLAŞMAZLIKLARIN HAKEM YOLUYLA ÇÖZLMESİ YÖNTEMİ”'ne verilen isim.
“Milli Tahkim” olarak tanımlandıracağımız düzenleme ve hükümler, Hukuk Muhakemeleri Usulü (HMK) de detaylı olarak düzenlenmekte.”Milletlerarası Tahkim” düzenleme ve hükümleri ise, 5 Temmuz 2001 - Sayı: 24453 RG’de yer alan Milletlerarası Tahkim kanununda yer alıyor.
Bu aşamada belirtmek isteriz ki, mevzuatımızdaki bu kanunlar dışında, uluslararası ticari ilişiklerde, Newyork Konvansiyonu, International Court Arbirtaion of the ICC, American Arbitration Association, London Court of İmternational Arbitration, Inter-American Commercial Arbitration Commission , Swiss Rules of İnternational v.d kurumlar tahkimde uluslar arası geçerliliği, kuralları ile etkin yer alabiliyor.
HMK’daki esaslara göre (Milli Tahkim- md. 407 – 444);
Tahkim Sözleşmesi: Tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün Hakem veya Hakem Kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır.
Yazılı şekilde yapılma şartı vardır. Taraflar arasında teati edilen mektup, telgraf, teleks, faks gibi bir iletişim aracına veya elektronik ortama geçirilmiş olması da yazılı şart veya dava dilekçesinde iddia-ileri sürülmesine cevap dilekçesinde itiraz edilmez ise kabul olarak yeterli sayılır.
Tahkim Sözleşmesi öncesi, Tahkim hakkında detaylı bilgi sahibi olmak gerekir. Çünkü Sözleme sonrası, Tahkim zorunlu hale gelecek, klasik yargılama süreci Hakem/Hakemler tarafından yürütülecek, Hakem Kararları, usul ve kamu düzeni itirazları dışında (İptal Davaları - Bölge Adliye Mahkemeleri) İnfaz ve İcra edilebilir Mahkeme Kararı özelliğinde olacaktır.
Yargılama sırasında tarafların Tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir. Taraflar, hakemin sayısını belirlemekte serbesttir. Ancak, bu sayı tek olmalıdır. Hakemlerin sayısı taraflarca kararlaştırılmamışsa üç hakem seçilir.
Taraflar, hakem veya hakemlerin seçim usulünü kararlaştırmakta serbesttir. Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa; Ancak gerçek kişiler hakem seçilebilir.
Tek hakem seçilecek ise ve taraflar hakem seçiminde anlaşamazlarsa hakem, taraflardan birinin talebi üzerine mahkeme tarafından seçilir. Üç hakem seçilecek ise taraflardan her biri bir hakem seçer; bu şekilde seçilen iki hakem üçüncü hakemi belirler.
Hakemin birden fazla kişiden oluşması hâlinde en az birinin kendi alanında beş yıl ve daha fazla kıdeme sahip bir hukukçu olması şarttır.
Tahkim yargılaması sırasında, ihtiyati tedbir, delil tespitine, tanık dinleme, keşif ve bilirkişi incelemesi yapma kararları verebilir.
Tahkim süresi; Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, bir yıl içinde, esas hakkında karar verilir. Tarafların anlaşmasıyla; anlaşamamaları hâlinde ise taraflardan birinin başvurusu üzerine mahkemece uzatılabilir.
Tahkim yargılaması sırasında taraflar uyuşmazlık konusunda sulh olurlarsa, Tahkim yargılamasına son verilir.
Hakem kararlarında; Kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçesi, bir sıra numarası altında açık ve kesin bir biçimde taraflara yüklenen hak ve borçlar ile yargılama giderleri, karara karşı İptal Davası açılabileceği ve süresi, gösterilir.
Hakem kararına karşı yalnızca ve 1 ay içinde İptal Davası açılabilir.
İptal davası, “Tahkim yeri Bölge Adliye Mahkemesinde” açılır; İptal davasında, Tahkim Sözleşmesi ve kanunda belirtilen usule ilişkin işlemler ve kararın kamu düzenine uygun olup olmadığı incelenir.
Hakemlerin ücreti taraflarca belirlenebilir veya hakem veya hakem kurulu ile taraflar arasında kararlaştırılır. Yargılama giderler, Hakem veya hakem kurulunca belirlenir, taraflarca eşit miktarda ödenir.
Milletlerarası Tahkim Kanununda ise; Yabancılık Unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği veya bu kanun hükümlerinin taraflar ya da hakem veya hakem kurulunca seçildiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanır. Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu milletlerarası antlaşma hükümleri saklıdır.
Yabancılık unsuru:Tahkim anlaşmasının taraflarının yerleşim yeri veya olağan oturma yerinin ya da işyerlerinin ayrı devletlerde bulunması. Tarafların yerleşim yeri veya olağan oturma yerinin ya da işyerlerinin; Tahkim anlaşmasında belirtilen veya bu anlaşmaya dayanarak tespit edilen hallerde tahkim yerinden, asıl sözleşmeden doğan yükümlülüklerin önemli bir bölümünün ifa edileceği yerden veya uyuşmazlık konusunun en çok bağlantılı olduğu yerden, başka bir devlette bulunmasıdır.
Tahkim anlaşması, tarafların tahkim anlaşmasına uygulanmak üzere seçtiği hukuka veya böyle bir hukuk seçimi yoksa Türk hukukuna uygun olduğu takdirde geçerlidir.
HMK usul ve esasları ile örtüşen hükümler ile yönetilir.
Yabancı taraflar, bir milli hukuka bağlı olmaksızın, uluslararası ticari ilişkilerde Tahkim Sözleşmeleri yaparak, tüm kuralları kendileri belirleyebilir veya Uluslar arası Tahkim Kuruluşlarını belirleyip, gösterir, bu kurumların önceden belirili kuralları yönünde Tahkim incelemesi yapılması ve karar verilmesini kabul edebilirler.
Newyork Konvansiyonu, International Court Arbitration of the ICC, American Arbitration Association, London Court of İmternational Arbitration, Inter-American Commercial Arbitration Commission , Swiss Rules of International v.d kurumlar tahkimde uluslararası geçerliliği, kuralları ile etkin yer alabiliyor.
Uluslar arası ticaret yapan ve uygulanacak hukuk ve kurallar açısından, ilgili kişi veya kurumlar, mutlaka Tahkim konusunda ilk aşamadan itibaren uzmanlarla çalışmalıdır. Özellikle yabancı ülke hukuku veya uluslar arası Tahkim kuruluşlarında uzmanın yabancı olması, ilgili ülke, kurum hukuk düzeni ve içeriğini, emsal karar uygulamalarını iyi bilmesi gerekiyor.